Het onvermogen om de vragen te leven
Veel christenen ervaren hun leven als druk en rusteloos, overvol en overprikkeld. Ze zijn op zoek naar rust, stilte, ruimte en diepte in de hoop daar God weer te ontmoeten die ze in de drukte van het leven zijn kwijtgeraakt. Maar kunnen we nog geduld opbrengen om het ‘uit te houden’ met onze vragen?
We willen de antwoorden graag nu ontvangen. We willen de dorre, droge periodes in ons spirituele leven zo snel mogelijk verlaten en de andere kant bereiken. We luisteren een podcast of lezen een boek tijdens de veertigdagentijd omdat we hopen dat ze ons futloze geloof weer kunnen laten herleven. Maar als we te snel willen bestaat het risico dat we ons blijven voeden met elke kruimel die we onderweg tegenkomen zonder dat we het harde werk doen dat echte innerlijke verandering teweegbrengt.
Ik geef het toe: podcasts, video’s en sociale media zijn mijn beste vrienden geworden als ik op zoek ben naar een snelle dosis inspiratie. Maar eerlijk gezegd kan ik een week of zelfs een dag later niet meer herinneren wat ze mij te zeggen hadden. Als ik niet de tijd neem om mij te laten vormen door wat ik hoor en wat ik lees is het al snel ‘het ene oor in, en andere oor uit’. Zoals Thomas Quartier al zei: “Iemand die voortdurend aan uitwendige prikkels is blootgesteld kan zichzelf niet meer waarnemen.”
“Iemand die voortdurend aan uitwendige prikkels is blootgesteld kan zichzelf niet meer waarnemen.”
De tijd nemen
Dit is met name waar voor mensen die in een proces van geloofsverandering zitten. Wat ooit jaren in beslag nam en vele uren nadenken en bidden is vervangen door gemakkelijke, korte antwoorden die het liefst binnen de 280 tekens van Twitter passen. Ik hoorde laatst iemand zeggen dat "een levenslange reis van reflectie, risico, pijn en moeite vervangen is door een TED Talk." De moderne “expert” is iemand die ooit een artikel heeft gelezen over iets.
Ik ben er heilig van overtuigd dat het grootste gevaar van geloof vandaag de dag niet ongeloof is, maar afleiding. Ook al heeft moderne mens een spirituele honger en nieuwsgierigheid naar God, er is nauwelijks tijd om er iets mee te doen. De geest is gewillig maar onze agenda niet... De ruimte en tijd om na te denken en te reflecteren over de grote vragen ontbreekt simpelweg. We doen er namelijk alles aan om verveling en stilte tegen te gaan in ons leven. Zo heeft de CEO van Netflix ooit gezegd over het doel van zijn bedrijf: “Fundamenteel bestaan wij om eenzaamheid en verveling uit te roeien.”
Oude antwoorden
Veel van onze vragen zijn al eeuwenoud maar wat nieuw is, is ons onvermogen om de vragen te leven en ons erdoor te laten vormen zoals goud door het vuur gevormd wordt. De christelijke traditie is al meer dan 3000 jaar bezig om de antwoorden te vinden op deze vragen en wij willen ze graag ‘even’ in dat ene vrije uurtje tijdens de lunch of in bed tot ons nemen (bijvoorbeeld door het lezen van deze blog:)
Door bezinning, rust en stilte kunnen we de ruimte in onszelf vinden waar ons geloof kan evolueren tot iets nieuws. Onze obsessie met snelle antwoorden en de vele afleidingen staat onze spirituele groei in de weg. Ik leer de laatste jaren dat groei voor het grootste gedeelte bestaat uit het uithouden van ongemak. Erbij blijven, het ‘lastige’ in de ogen kijken, accepteren dat het me iets te leren heeft.
"Ik leer de laatste jaren dat groei voor het grootste gedeelte bestaat uit het uithouden van ongemak."
Geloof na de twijfel
Het kan even duren voordat andere mensen begrijpen wat jouw proces van geloofsdeconstructie voor jou betekent. Dat is oké. Velen van ons zitten midden in dit proces van geloofsverandering en weten (nog) niet waar ze uit zullen komen. Er is leven na de twijfel, en ja, ook geloof, maar dat vinden we niet van de ene dag op de andere. Er bestaat geen kant-en-klaar stappenplan voor.
We moeten niet sneller willen dan we kunnen, ook al is de verleiding groot om deze, in onze ogen, droge periode zo snel mogelijk achter ons te laten. We moeten juist vertragen om dit moment als een kans te zien om onze spirituele verlangens meer aan te wakkeren. We moeten, zoals het bekende gedicht zegt ‘de dingen de eigen stille ongestoorde ontwikkeling laten die diep van binnen komt.’
“Ongestoorde ontwikkeling”
Men moet de dingen
de eigen stille ongestoorde ontwikkeling laten
die diep van binnen komt;
die door niets
gedwongen of versneld kan worden.
Alles in het leven is groeien en vormt zich,
rijpt zoals de boom, die zijn sapstroom niet stuwt
en rustig in de lentestormen staat,
zonder de angst dat er straks geen zomer kan komen.
Die zomer komt toch!
Maar slechts voor de geduldigen
die leven alsof de eeuwigheid voor hen ligt,
zorgeloos stil en wijds.
Men moet geduld hebben
voor onopgeloste zaken in ons hart
en proberen de vragen zelf te koesteren als gesloten kamers
en als boeken, die in een zeer vreemde taal geschreven zijn.
Het komt erop aan alles te leven.
Als je de vragen leeft
leef je misschien langzaam maar zeker
zonder het te merken
op een goede dag het antwoord in.[ii]
[ii] Vaak wordt dit gedicht toegewezen aan Rainer Maria Rilke, maar voor zover ik weet is de echte schrijver anoniem.