Als bidden zoals vroeger niet meer gaat

Voor mij, en voor veel ruimtezoekers, is het een worsteling om het gebedsleven vorm te (blijven) geven als we midden in een proces van geloofsdeconstructie en reconstructie zitten. De vanzelfsprekendheid is verdwenen en misschien twijfelen we of bidden überhaupt nut heeft. Toch blijf ik op zoek naar de verbinding met het goddelijke en vraag ik me af of mijn geloof kan overleven zonder een gebedsleven. Maar hóe dan?

Teleurgesteld

Wij hebben een kinderwens die, tot op de dag van vandaag en zonder enige aanwijsbare oorzaak, niet vervuld is. In het begin bad ik er trouw elke maand voor maar elke nieuwe maand dat onze gebeden niet waren verhoord raakte ik opnieuw teleurgesteld en verward. Het moeilijkste in zo’n periode is om te bepalen of je je moet verzetten of je je moet overgeven. Eerst begon ik mij vooral te verzetten en bad ik vurig om een gebedsverhoring maar na elke nieuwe teleurstelling durfde ik bijna niet opnieuw te bidden, uit angst voor een nog grotere teleurstelling. Maanden werden jaren en op een gegeven moment zag ik het nut er niet meer van in en hield ik er maar mee op.

"Na elke nieuwe teleurstelling durfde ik bijna niet opnieuw te bidden, uit angst voor een nog grotere teleurstelling."

Gebed als een cilinderslot

Mijn teleurstelling is natuurlijk niet te vergelijken met de moeilijkheden en pijnlijke ervaringen die andere mensen moeten doorstaan op verschillende plekken en tijden in de wereld. Maar het gaat niet om het vergelijken van onze pijn en teleurstelling. Voor mij was het, op dat moment, mijn crisis en een opening naar een weg die ik nog nooit eerder had bewandeld; de weg waar ik God, of althans mijn beeld van God, niet meer durfde te vertrouwen.

Ergens geloofde ik onbewust in de leugen dat God, als hij het beste met ons voor heeft, ons de “diepste verlangens van ons hart” zou willen beantwoorden. Onbewust had ik een beeld van gebed als een cilinderslot waarbij God, als ik een oprecht gebed in het sleutelgat stop, automatisch de sleutelpinnen in de goede stand zet waardoor de deur van gebedsverhoring geopend wordt. "Als ik maar aan de juiste knoppen draai zal God mijn gebed willen verhoren". Maar er komt een dag dat we moeten erkennen dat bidden niet zo werkt.

“Ergens geloofde ik onbewust in de leugen dat God, als hij het beste met ons voor heeft, ons de “diepste verlangens van ons hart” zou willen beantwoorden.”

Geen techniek maar een gemoedstoestand

Als God een rivier van liefde is, kunnen we bidden zien als kanoën op- of meedrijven in die rivier. Kanoën kan gezien worden als iets pro-actiefs en wat inspanning vereist van onze kant en was kenmerkend voor mijn vroegere gebedsleven wat vooral bestond uit aanbidding, vergeving vragen, smeekbedes, voorbede etc. Meedrijven op de stroming van de rivier is simpelweg rusten: bidden in overgave en berusting in de wetenschap dat we gedragen worden, en te midden van ons woelige en drukke leven Gezien, Gekend en Geliefd zijn.

Mijn gebedsleven is tegelijkertijd eenvoudiger en mysterieuzer geworden. Eenvoudiger omdat het meer een gemoedstoestand is dan een oefening of een techniek. Mysterieuzer omdat het een terugkeer is naar het besef van mijn kleinheid (op een goede manier) waarin ik de focus van mijzelf verleg naar een God die groter is dan mijn omstandigheden en mijn gevoelens; zonder een verborgen agenda. Ik hoef voor mijn gevoel niet meer aan de juiste knoppen draaien om God mijn gebed te laten verhoren. Nee, ik zie bidden als een manier van zijn en het zien van de ultieme werkelijkheid (God) te midden van mijn onderweg-zijn in deze wereld. Het is een bredere definitie dan ‘praten met God’ om dingen gedaan te krijgen. Bidden gaat over de manier waarop we bestaan.

Hoe dan wél?

Bidden kan aanvoelen als hard werken maar ik zie het meer als ademen. We ademen God in zodat we (opnieuw) tot leven komen, ontwaken en ons bewust worden van de ultieme werkelijkheid waarin we ons bevinden: gezien, gekend en geliefd. Hoe? Door ritmes en structuren in te bouwen te midden van een geloof met ups en downs. Ze dragen ons en houden ons vast als we het niet meer weten. Of je nou een boos, teleurgesteld, leeggelopen geloof hebt met de grootte van een klein vlammetje, houd eraan vast! Omring het met beide handen zodat dat vlammetje niet uitdooft.

Voor mij werkt het om, in dit seizoen van mijn geloof, in de ochtend te beginnen met een simpel gebed: ‘Hier ben ik – hier bent U – hier zijn wij samen’, gevolgd door een paar minuten stilte en meditatie; niet zozeer om een gesprek te starten maar om deel te nemen aan een gesprek wat al gaande is. Ik breng mijzelf - met alles wat ik op dat moment ben en voel - in het water van de rivier en laat me meedrijven. Dit is voor mij de basis van gebed geworden, en wie weet pak ik over een tijdje de peddels weer op om te kanoën.